نارسایی آدرنوکورتیکال
1. نارسایی اولیه آدرنال (بیماری آدیسون)
علت: آتروفی اتوایمون یا ایدیوپاتیک (شایعترین علت)، برداشت جراحی هر دو غده آدرنال، عفونت (هیستوپلاسموز و سل).
2. نارسایی ثانویه آدرنال
علت: شایعترین علت این حالت، سرکوب محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال در اثر تجویز گلوکوکورتیکوئیدهاست.
3. نارسایی حاد آدرنال
علت: در افراد مبتلا به نارسایی مزمن آدرنال متعاقب یک استرس جدی بروز می کند.
» علائم:
ضعف عضلانی، بی اشتهایی، علایم گوارشی (اسهال ، تهوع)، خستگی، لاغری، پیگمانتاسیون تیره روی پوست و غشاهای مخاطی، افسردگی، بی ثباتی عاطفی و آپاتی
» یافته های آزمایشگاهی:
کاهش قندخون، کاهش فشارخون، افزایش پتاسیم، کاهش سدیم، افزایش WBC (لوکوسیتوز)، کمبود سطح هورمون های آدرنوکورتیکال در خون یا ادرار و کاهش سطح کورتیزول
» بحران آدیسون (تشدید نارسایی آدرنال):
- بحران آدیسونی 12-24 ساعت بعد از یک استرس ایجاد می شود.
- ضعف و بیحالی(99%)، تهوع و استفراغ(90%)، درد شکم(34%)، دهیدراتاسیون، اسهال(20%)، هیپوتانسیون، تب و بالاخره شوک و کوما
- دلایل: افزایش فعالیت ناچیز، سرما، عفونت حاد، کاهش مصرف نمک، استرس ناشی از جراحی یا کم آبی به دلیل آمادگی برای تست های تشخیصی ← کولاپس عروقی و جریان خون، شوک و مرگ
» درمان:
- داروی اصلی کریزآدرنال کورتون است. ابتدا دوز بلوس و بعد کاهش دوز و شروع دوز نگهدارنده
- Amp Hydrocortisone 100mg QID/24hr or Amp Dexamethasone 4mg QID/24hr
- با شروع دوز نگهدارنده و یا استفاده از دگزا تجویز یک مینرال کورتیکوئید مثل Fludrocortisone
» مراقبت های پرستاری در بیماری آدیسون:
- کنترل فشارخون ارتواستاتیک، بررسی رنگ و تورگور پوستی بیمار
- مصرف نمک و مایعات در هوای خیلی گرم و یا در هنگام اختلالات گوارشی
- در طی بحران حاد باید بیمار در محیطی آرام و بدون استرس نگهداری شود.
- تمامی فعالیت ها در مرحله حاد برای بیمار توسط مراقب باید انجام شود.
- تدارک سرنگ های پرشده از کورتیکواستروئید برای تزریق در مرحله بحران آدیسونی در منزل
- تجویز دقیق مایعات و کورتیکواستروئیدها قبل، حین و بعد از جراحی جهت پیشگیری از بحران آدیسونی
- آموزش به بیمار در ارتباط با: گزارش افزایش احساس تشنگی و گزارش کاهش فشارخون سیستولیک